Arytmia serca polega na zaburzeniach rytmu serca objawiających się przyśpieszeniem, zwolnieniem albo nieregularnościami. Zdrowe serce bije miarowo, jednak są sytuacje, gdy nasze serce zaczyna bić bardzo szybko. Serce czasem przyśpiesza swoją pracę pod wpływem emocji bądź wysiłku. Jednak, gdy serce przyspiesza bez widocznej przyczyny, należy udać się do lekarza. Czasami arytmia serca jest banalnym problemem, jednak nierzadko jest związana z poważnymi konsekwencjami, nawet zagrażającymi życiu. Arytmia komorowa może mieć charakter napadowy, czyli pojawia się okresowo lub długotrwały, czyli utrzymuje się przez długi czas. Wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko wystąpienia arytmii serca. Przeczytaj więc, jakie są przyczyny i objawy arytmii.
Arytmia serca – przyczyny
Najdokładniejszą i najbardziej miarodajną metodą badania arytmii jest badanie elektrokardiograficzne, polegające na zapisaniu czynności bioelektrycznej serca na papierze, czyli stworzenie elektrokardiogramu za pomocą elektrokardiografu. Zaburzenia rytmu pracy serca (arytmia) pojawiają się na skutek zaburzeń rytmiczności lub częstotliwości tworzenia bodźców w węźle zatokowym lub też z zaburzeń ich przewodzenia w tzw. układzie przewodzącym. Wyróżnia dwa rodzaje układów przewodzących (bloków) w zależności od lokalizacji w przewodzie utrudnień przewodzenia bodźca. Zaburzenia rytmu pracy serca mogą również pojawiać się z powodu nadmiernej pobudliwości mięśnia sercowego, jego nadmiernego reagowania na bodźce i wytwarzania skurczów dodatkowych z tzw. pozazatokowych ośrodków bodźcotwórczych. Wówczas pojawia się również zmiana częstości bądź nieregularności pracy serca.
Arytmia serca – objawy
Zaburzenia rytmu serca mogą dawać różne objawy, a czasem mogą przebiegać zupełnie bezobjawowo. Symptomy mają różny charakter w zależności od rodzaju zaburzenia, jednak najczęściej odczuwane jest kołatanie serca (uczucie szybkiego, nierównego bicia serca). Czasami pacjenci odczuwają uczucie szarpnięcia w okolicy serca, nagłą potrzebę kaszlu i dławienie. Uczucie to trwa tylko chwilę i samoistnie ustępuje, chociaż u niektórych osób nawraca. Pojawia się również zwolnione i mocne bicie serca oraz tzw. skurcze dodatkowe. W trakcie dodatkowych skurczy chory ma wrażenie „przeskakiwania” w klatce piersiowej, a nawet zatrzymywania się na sekundę pracy serca. Dla pacjenta skurcze stanowią dodatkowy dyskomfort. Skurcze, które pojawiają się bardzo często nazywane są częstoskurczem (poważny rodzaj zaburzeń). Chory na skutek częstoskurczu odczuwa dodatkowe dolegliwości w postaci zawrotów głowy, uczucia dławienia, zasłabnięcia (bardzo szybka lub bardzo wolno arytmia) i często utraty przytomności.
Pozostałe objawy występujące w arytmii serca to:
- duszności,
- bóle w klatce piersiowej,
- osłabienie.
Symptomy chorobowe mogą również zależeć od lokalizacji ogniska dodatkowo wytwarzanych bodźców elektrycznych oraz współistniejących chorób. Częstoskurcz nasila ból wieńcowy u osób z miażdżycą tętnic wieńcowych oraz nasila objawy niewydolności serca.
Arytmia – diagnostyka i leczenie
W rozpoznaniu zaburzeń rytmu serca należy przede wszystkim dokładnie osłuchać pacjenta i zbadać jego tętno. Następnie wykonuje się badanie EKG lub 24-godzinne EKG, jeśli skurcze nie pojawiają się zbyt często. U pacjentów ze zdiagnozowaną arytmią należy w każdym przypadku znaleźć jej przyczynę. W tym celu należy wielokrotnie powtarzać badanie EKG.
Pozostałe badania/działania wykonywane w diagnostyce to:
1. badanie RTG klatki piersiowej oraz ECHO serca – to badania wykonywane, aby ocenić stan serca oraz płuc;
2. EKG metodą Holtera – służy do uchwycenia krótkotrwałych i szybko ustępujących zaburzeń rytmu serca;
3. test wysiłkowy i koronografia – dwa badania wykorzystywane przy podejrzeniu choroby niedokrwiennej serca;
4. badanie poziomu elektrolitów – zalecane jest szczególnie u osób, które stosują preparaty moczopędne; należy zwrócić szczególną uwagę na stężenie potasu, ponieważ jego zachwianie prowadzi do groźnych zaburzeń;
5. badanie moczu i kreatyniny w surowicy – pomaga ustalić bezpieczną dawkę preparatów;
6. kontrola parametrów krzepnięcia krwi.
Leczenie zaburzeń rytmu serca zależą od rodzaju arytmii, jej nasilenia oraz występujących objawów. Zadaniem lekarza jest określenie, czy zaburzenia mają charakter łagodny czy złośliwy. Najlepsze efekty leczenia występują, gdy przyczyna arytmii daje się usunąć, np. zabiegowe leczenie zastawek, zaburzenia hormonalne. Leczenie to nie tylko przyjmowanie środków farmakologicznych i zabiegi operacyjne. Ważna jest zmiana stylu życia. Pacjenci powinni zadbać o swoją dietę i utrzymywać wagę ciała na stałym poziomie. Niekorzystnie wpływa palenie tytoniu! Dlatego warto natychmiast rzucić palenie (odnosi się to również do członków rodziny). Ponadto duże znaczenie ma leczenie współistniejących dolegliwości, np.: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, jak również podwyższony cholesterol.
Lekami najczęściej wdrażanymi w zaburzeniach rytmu serca są:
1. glikozydy,
2. amiodaron (może powodować skutki uboczne),
3. beta-blokery (szczególnie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca lub nadciśnieniem tętniczym),
4. propafenon – u pewnej grupy chorych z migotaniem przedsionków,
5. antagoniści wapnia (mniej skuteczne, wywołuje niewiele działań niepożądanych).
