Nie każdy nieregularny okres musi sygnalizować zaburzenia hormonalne lub występowanie groźnej choroby w organizmie. Czasami na zakłócenia cyklu miesiączkowego może wpływać silny stres, mała ilość snu, przemęczenie, zmiany w wadze, intensywny wysiłek fizyczny (np. trening), zmiana klimatu, czy przebyta grypa. Warto jednakże dowiedzieć się dokładnie, czym jest nieregularny cykl i jakie są jego przyczyny.
Cykle miesięczne i ich fazy
Cykle miesięczne dzielą się na cztery fazy:
1. proliferacyjną inaczej folikularną, kiedy w jajniku dojrzewa pęcherzyk Graafa zawierający komórkę jajową, a błona śluzowa macicy rozrasta się,
2. owulacyjną, kiedy z jajnika zostaje uwolniona gotowa do zapłodnienia komórka jajowa
3. sekrecyjną inaczej lutealną, kiedy błona śluzowa macicy oczekuje na zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja oraz
4. fazę krwawienia, kiedy następuje złuszczanie warstwy komórek wyściełających macicę w sytuacji gdy nie doszło do zapłodnienia lub zagnieżdżenia
Cykle miesięczne to okres, który upływa od pierwszego dnia ostatniej miesiączki do ostatniego dnia przed kolejnym krwawieniem miesiączkowym. U zdrowych kobiet wynosi on 25-35 dni, najczęściej 28 dni. Cykle miesięczne mogą być za krótkie lub za długie. Przyczyną są cykle bezowulacyjne lub niewydolność ciałka żółtego (struktury powstającej z pęcherzyka Graafa po uwolnieniu komórki jajowej). Te z kolei mogą być wywołane zaburzeniami funkcjonowania przysadki mózgowej, obecnością gruczolaka przysadki produkującego hormon prolaktynę, innymi stanami wywołującymi hiperprolaktynemię, czyli charakteryzującymi się podwyższonym stężeniem tego hormonu we krwi. Nieregularne cykle miesięczne uniemożliwiają kontrolowanie płodności metodą kalendarzyka małżeńskiego – jedną z naturalnych metod planowania rodziny. Mogą też powodować problemy z zajściem w ciążę i utrzymaniem jej na początkowym, bardzo wczesnym etapie.
Nieregularny okres – zaburzenia cyklu
Prawidłowy cykl menstruacyjny wynosi nie więcej niż 35 i nie mniej niż 22 dni. Cykle menstruacyjne mogą się wahać od 20 do 45 dni (czasami rozbieżności mogą być większe). Gdy cykle trwają tę samą ilość dni – uznaje się je za regularne. Odstępstwa od tej reguły świadczą o nieregularnym okresie. Nieregularne okresy często towarzyszą menopauzie oraz mogą mieć związek z dojrzewaniem płciowym. Pierwsze nieregularne miesiączki u nastolatki nie są czymś, co powinno wzbudzać niepokój. Nieregularność może być spowodowana tym, iż w organizmie dopiero kształtuje się równowaga hormonalna młodej kobiety. Również gdy dochodzi do zmian hormonalnych w okresie pokwitania cykl może zostać zaburzony. Odstępstwo od regularnego okresu może wystąpić podczas karmienia piersią. Prawidłowy cykl menstruacyjny to Eumonorrhoea. Oligomenorrhoea to stan na określenie nieregularnego okresu, w którym odstępy między krwawieniami przekraczają 35 dni. W przypadku zbyt częstych miesiączek, w których cykle trwają mniej niż 22 dni, można mówić o występowaniu polymenorrhoei.
Nieregularny okres – przyczyny
Najczęstszymi przyczynami nieregularnego okresu są zaburzenia hormonalne. Jednym z nich jest nadmiar prolaktyny w organizmie (hiperprolaktynemia), skutkuje ona brakiem jajeczkowania, nieregularnymi (skąpymi lub przeciwnie obfitymi) okresami. Kolejnym schorzeniem, które może wpływać na nieregularny okres jest zespół policystycznych jajników. Ta dolegliwość często dotyka kobiet w wieku rozrodczym, charakteryzuje się przewlekłym brakiem owulacji, torbielami na jajnikach, nadmiernym owłosieniem, niepłodnością, trądzikiem i przetłuszczającą się skórą, bezdechem sennym, a także łysieniem androgenicznym. Endometrioza to choroba, w której błona śluzowa macicy (endometrium) znajduje się poza jamą macicy. Taka nieprawidłowość może również objawiać się nieregularnym okresem. O niewydolność ciałka żółtego można mówić, gdy w organizmie występuje za mało progesteronu, następstwem tego są zaburzenia w fazie lutealnej, a także w całym cyklu menstruacyjnym. Jeśli przyczyną nieregularnych okresów jest niewydolność ciałka żółtego, może dojść do problemu z utrzymaniem ciąży, gdyż w początkowych etapach ciąży progesteron odpowiada za jej utrzymanie. Nieregularny okres może świadczyć o przedwczesnym wygasaniu czynności jajników (u kobiet przed 40 rokiem życia). Ponadto na rytm cyklu mają wpływ zaburzenia funkcjonowania tarczycy (niedoczynność i nadczynność), nieprawidłowe funkcjonowanie przysadki mózgowej, cukrzyca, a także autoimmunologiczne zapalenie wątroby.
Cykle nieregularne, jakie powinno być leczenie
Leczenie nieregularnych miesiączek polega przede wszystkim na przyjmowaniu tabletek hormonalnych. Kurację muszą poprzedzić dokładne badania ginekologiczne i hormonalne. Niestety, często bywa, że jedynie ciągłe przyjmowanie hormonów gwarantuje utrzymanie stałego rytmu cyklu menstruacyjnego. Bez leków nie ma regularności. Jeśli przyczyną dolegliwości jest zespół policystycznych jajników, kobieta może przyjmować hormony lub poddać się operacji, dzięki której może pozbyć się wszelkich dolegliwości, jakie niesie za sobą ta choroba.
