Krzątając się w kuchni nierzadko zdarzy ci się oparzyć gorącą wodą, garnkiem, ogniem lub parą wodną. Na szczęście większość takich oparzeń to oparzenia powierzchowne, czyli obejmujące tylko naskórek i ewentualnie górne warstwy skóry właściwej. Niestety poparzone miejsce boli i goi się powoli wskutek występującego rozpadu tkanek. Na skutek oparzenia wystąpi zaczerwienienie i obrzęk skóry lub pojawią się wodniste pęcherze. W takim przypadku (jeśli oparzenia nie są zbyt rozległe) możesz wykorzystać domowe sposoby na oparzenia.
Oparzenia – rodzaje oparzeń
1. Oparzenia termiczne – Jak nietrudno się domyślić, powstają w wyniku działania ciepła. Najłatwiej o nie w kuchni (np. kontakt z wrzątkiem, olejem, gorącym piekarnikiem), ale nie tylko. O oparzenia termiczne łatwo wszędzie tam, gdzie jest coś gorącego.
2. Oparzenia chemiczne – Wywoływane przez środki chemiczne o silnie żrącym działaniu, w tym przede wszystkim kwasy, zasady i sole metali ciężkich. Skutkiem ich oddziaływania są zmiany na skórze i błonach śluzowych, które na pierwszy rzut oka mogą przypominać oparzenia cieplne, czyli według klasyfikacji oparzenia II stopnia.
3. Oparzenia elektryczne – Pojawiają się na skutek przepływu prądu elektrycznego przez ciało, czyli mówiąc inaczej porażenia prądem. Najczęściej źródłem prądu jest domowa lub przemysłowa instalacja elektryczna, ale może też być nim piorun.
4. Oparzenia radiacyjne – Powstają w wyniku działania promieniowania radioaktywnego (RTG, UV i innych ekstremalnych czynników promiennych), jak również promieniowania słonecznego. O oparzenia słoneczne nietrudno szczególnie latem, kiedy sporą część dnia spędzamy na słońcu, bardzo często zapominając o ochronie przeciwsłonecznej.
Pierwsza pomoc przy oparzeniach
Niezależnie od rodzaju oparzenia, należy jak najszybciej schłodzić oparzone miejsce, najlepiej pod zimną bieżącą wodą lub innym mocno schłodzonym płynem np. mlekiem, herbatą. Tego typu zabieg nie tylko przyniesie ulgę, lecz także obniży temperaturę tkanek i zapobiegnie ich dalszemu uszkodzeniu. Następnie, w zależności od tego, czy są to oparzenia lekkie (I i II stopnia) czy ciężkie (III stopnia), należy rozpocząć leczenie domowe lub udać się na pogotowie, gdzie lekarz wdroży odpowiednie leczenie szpitalne. Oparzenia lekkie – leczenie oparzeń I i II stopnia. Schładzaj oparzone miejsce do momentu ustąpienia pieczenia. Jeśli jest taka możliwość, w oparzeniach lekkich (I lub II stopnia) nieprzekraczających 10% powierzchni ciała, poparzone miejsce trzymaj pod strumieniem zimnej wody przez przynajmniej 10-15 minut (I stopień) lub 30 minut (II stopień poparzenia). Następnie delikatnie osusz oparzone miejsce jałową gazą. Nałóż na oparzone miejsce czysty, suchy opatrunek (należy go zmieniać przynajmniej raz dziennie). WAŻNE! Mogą pojawić się bąble, których nigdy nie wolno przekłuwać. Proces leczenia oparzeń mogą przyśpieszyć preparaty, takie jak: żel aloesowy, miód czy maść nagietkowa. Sprawdzone, domowe sposoby na oparzenia to napar z rumianku, nagietka, a także bzu czarnego lub gwiazdnicy pospolitej, które mają właściwości regenerujące i bakteriobójcze. Wystarczy nasączyć wacik letnim naparem i przecierać nimi uszkodzoną skórę kilka razy dziennie. Przy opatrywaniu oparzeń można używać spirytusu lub czystej wódki, ale tylko w wypadku oparzeń I stopnia. Pozostawienie wacika nasączonego spirytusem lub wódką na uszkodzonej skórze na kilka minut da uczucie chłodu i zadziała dezynfekująco oraz przeciwbólowo. Kiedy rana jest większa lub otwarta, a pęcherze pęknięte, tego typu zabieg niepotrzebnie podrażni tkanki i sprawi dodatkowy ból. Oparzenia lekkie goją się samoistnie w przeciągu 10 dni.
Oparzenia ciężkie – leczenie domowe
Bezpośrednio po wypadku należy obnażyć oparzone części ciała (w razie potrzeby rozciąć ubrania i buty). Jeśli odzież przylgnęła do ciała, należy odciąć ją dookoła rany, ale nie odrywać od skóry. Jeśli oparzenie jest rozległe i nie można założyć opatrunku, należy chorego położyć i owinąć w wyprane prześcieradło. Przy oparzeniach ciężkich (III stopnia) oparzone miejsce należy schłodzić wodą jedynie przez kilka minut, żeby nie wprowadzić poszkodowanego w stan hipotermii (wyziębienia). Nie wolno też zanurzać poparzonej osoby w wannie z wodą ani okładać śniegiem bądź lodem. Następnie należy poczekać na przyjazd karetki.
Oparzenia ciężkie – leczenie szpitalne
Leczenie szpitalne polega przede wszystkim na podawaniu środków przeciwbólowych oraz zapobieganiu wystąpienia choroby oparzeniowej w postaci wstrząsu hipowolemicznego (który jest wynikiem masywnej utraty wody i elektrolitów przez oparzone powierzchnie) i niewydolności wielonarządowej oraz zakażenia ran (poprzez antybiotykoterapię i przemywanie ran solą fizjologiczną i środkami przeciwbakteryjnymi, takimi jak roztwór azotanu srebra czy sól srebrowa sulfadiazyny ) i rozwoju sepsy. Lekarze mogą podjąć leczenie operacyjne, które polega na pokrywaniu powierzchni oparzonych odpowiednimi przeszczepami skóry. W oparzeniach obowiązuje profilaktyka przeciwtężcowa, która polega na wstrzykiwaniu zapobiegawczo surowicy przeciwtężcowej, a u osób zaszczepionych, dawki przypominającej – anatoksyny.
Oparzenia chemiczne – pierwsza pomoc
Należy natychmiast usunąć żrącą substancje chemiczną z oparzonej powierzchni skóry odpowiednią substancją.
1. wapno niegaszone należy usunąć z powierzchni skóry przez ścieranie, a dopiero potem można spłukać ciało silnym strumieniem wody. Następnie pozostałe resztki substancji trzeba zobojętnić;
2. skórę oparzoną kwasami należy spłukiwać płynami o charakterze zasadowym, np. 3% roztworem sody oczyszczonej, roztworem mydła lub wodą wapienną;
3. w przypadku oparzenia ługami powierzchnię oparzoną należy spłukać słabymi roztworami kwasów, np.1% kwasem octowym, 1% kwasem cytrynowym lub 3% kwasem borowym.
Następstwa działania żrących substancji chemicznych będą minimalne, jeśli pierwszej pomocy udzieli się w ciągu 2 minut od momentu skażenia.
