Lampa kwarcowa dziś nie ma już tak szerokiego zastosowania jak dawniej, jednak medycyna wciąż wykorzystuje jej właściwości. Jeśli zastanawiasz się, jakie są zdrowotne efekty naświetlań, koniecznie przeczytaj poniższy tekst.
Fototerapia w medycynie i kosmetologii – kilka słów wstępu
Z fototerapii człowiek korzysta od zawsze. Wystarczy wyjść na słońce i zafundować sobie kilkanaście minut kąpieli słonecznej, żeby zaznać lepszego samopoczucia i przypływu energii. Przebywanie na słońcu ma także bardzo konkretny wpływ na zdrowie, gdyż umożliwia produkcję witaminy D w organizmie, która w produktach żywnościowych występuje w bardzo niewielkich ilościach. Tymczasem jej niedobór skutkuje złym stanem kości, zwiększonym ryzykiem niektórych nowotworów, nadciśnienia, zawału, schorzeń autoimmunologicznych. Witamina D jest także ważna dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy.(1)
W wyniku obserwacji naukowych stwierdzono, że promieniowanie może łagodzić przebieg różnych chorób, zwłaszcza dermatologicznych, dlatego rozpoczęto terapię z użyciem specjalistycznych lamp. Z drugiej strony narażenie skóry na intensywny kontakt z promieniowaniem UV może mieć przykre skutki uboczne, od poparzeń, poprzez przedwczesne starzenie się, po raka skóry.(2) Dlatego korzystanie z lamp musi podlegać ścisłym regułom – dotyczącym czasu naświetlania, odległości od źródła światła oraz zaprzestania terapii w przypadku wystąpienia skutków ubocznych.
Jak zbudowana jest lampa kwarcowa?
Integralną częścią składową lampy jest szkło kwarcowe, które charakteryzuje się odpornością na wysokie temperatury. Szkło jest wypełnione parami rtęci. Mechanizm działania lampy jest dosyć prosty: w wyniku wyładowań elektrycznych, zachodzących między elektrodami, atomy rtęci są zdolne do emisji światła ultrafioletowego, z którego korzysta pacjent.
Ciekawostką jest, że lampy kwarcowe mają zastosowanie nie tylko terapeutyczne, ale też dezynfekujące, dlatego są wykorzystywane w przemyśle spożywczym oraz w placówkach medycznych, głównie szpitalach, gdzie służą do wyjaławiania sal. Hodowcy roślin tropikalnych również często używają lamp kwarcowych, które przydają się do ich doświetlania.
W terapii jakich schorzeń stosowane są lampy kwarcowe?
Choć obecnie lampy kwarcowe są stosowane rzadziej niż w ubiegłym stuleciu, wciąż możemy się z nimi spotkać. Naświetlania dają efekty terapeutyczne i kosmetyczne. Wśród chorób skórnych, których przebieg może złagodzić naświetlanie lampą kwarcową, znajdują się:
- łuszczyca – jest przewlekłą chorobą skóry i dotyczy około 2-3% populacji; w jej przebiegu na skórze chorych pojawiają się zmiany zapalne i charakterystyczne łuski,
- bielactwo nabyte (vitiligo) – choroba polegająca na depigmentacji płatów skóry, która nie powoduje bólu ani uciążliwych dolegliwości, jednak jest obciążeniem psychicznym dla chorych, dlatego na wagę złota są wszelkie sposoby, które rozjaśniają plamy bielacze, a jednym z nich jest naświetlanie lampami UV,
- osteoporoza – polega na stopniowym ubytku masy kostnej i osłabieniu struktury kości, co czyni je bardziej podatnymi na złamania; na osteoporozę są narażone m.in. kobiety po menopauzie, tymczasem badania wykazały, że ekspozycja na promienie UV może nawet cofnąć osteoporozę,
- inne zaburzenia, jak trądzik, egzema, łupież.(1,3,4)
Czy stosowanie lamp kwarcowych może mieć negatywne skutki?
Jeżeli sądzisz, że lampa kwarcowa mogłaby pomóc Ci w uporaniu się z problemami zdrowotnymi, skonsultuj się w tej sprawie z lekarzem, aby ustalić, czy możesz skorzystać z terapii. Osoby wykazujące nadwrażliwość na promienie UV (lub przyjmujące leki, które mogą powodować nadwrażliwość) nie mogą być naświetlane lampami. Przeciwwskazaniem są także niektóre choroby i problemy skórne.(4) W trakcie naświetlań należy zachować wszystkie wskazania dotyczące bezpieczeństwa, gdyż istnieje ryzyko podrażnień i poparzeń skóry.
Źródła:
- Galant K., Barg E., Kazanowska B. Witamina D a choroby metaboliczne, autoimmunologiczne i nowotworowe. Pediatric Endocrinology Diabetes and Metabolism 2016;24,1:31-37
- The known health effects of UV. https://www.who.int/uv/faq/uvhealtfac/en/index1.html Data dostępu: 7.02.2019
- Sorenson M. Prevent and reverse osteoporosis with sunlight, not milk. http://sunlightinstitute.org/prevent-and-reverse-osteoporosis-with-sunlight-not-milk/ Data dostępu: 7.02.2019
- Phototherapy. http://www.bad.org.uk/for-the-public/patient-information-leaflets/phototherapy/?showmore=1&returnlink=http%3A%2F%2Fwww.bad.org.uk%2Ffor-the-public%2Fpatient-information-leaflets#.XFw-089KhN0 Data dostępu: 7.02.2019
