Zespół niespokojnych nóg

Zespół niespokojnych nóg (łac. asthenia crurum paraesthetica) określa się inaczej jako zespół Wittmaacka-Ekboma albo syndrom RLS (ang. restless legs syndrome). RLS należy do zaburzeń neurologicznych, które objawia się uczuciem ciężkości, zmęczenia i niepokoju nóg, szczególnie w czasie spoczynku lub snu, co zmusza chorego do ruchu, chodzenia lub poruszania kończynami, by złagodzić nieprzyjemne dolegliwości. W ten sposób przerywany sen uniemożliwia regenerację sił, a człowiek następnego dnia czuje się zmęczony i niewyspany. Zespół niespokojnych nóg występuje najczęściej po obu stronach ciała, ale zdarza się również, że tylko po jednej. Według statystyk zespół niespokojnych nóg dotyka około 15 procent populacji, ale rzadko jest rozpoznawany. Zespół niespokojnych nóg może się ujawnić w każdym wieku.

Przyczyny zespołu niespokojnych nóg

Zespół niespokojnych nógPierwsze wzmianki o zespole niespokojnych nóg podali już w 1672 roku Thomas Willis i Theodor Wittmaack, ale systematyczny opis zespołu niespokojnych nóg z 1945 roku zawdzięczamy szwedzkiemu neurologowi – Karlowi Axelowi Ekbomowi. Co ciekawe, mimo iż objawy zespołu niespokojnych nóg są bardzo specyficzne i trudne do pomylenia z innymi chorobami, syndrom RLS niezwykle rzadko się diagnozuje. Choroba niespokojnych nóg pozostaje niejednokrotnie nieleczony. Jako jednostka chorobowa zespół niespokojnych nóg został ujęty w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 pod kodem G25.8. Z czego wynika zespół niespokojnych nóg? Źródła podają, że przyczyny zespołu niespokojnych nóg mogą mieć charakter pierwotny, czyli RLS jest dziedziczny, albo charakter wtórny, czyli syndrom niespokojnych nóg pojawia się jako konsekwencja innych zaburzeń neurologicznych. Szacuje się, że w ponad połowie przypadków choroby niespokojnych nóg dziedziczy się po przodkach w sposób autosomalny dominujący lub rzadziej autosomalny recesywny. Rodzinne występowanie syndromu niespokojnych nóg przyczynia się zwykle do wczesnego początku zaburzeń, zwykle około 35. roku życia. Późniejsze występowanie objawów choroby niespokojnych nóg sugeruje raczej na fakt, że RLS towarzyszy innym zaburzeniom, czyli jest wtórny do pierwotnych chorób i nieprawidłowości funkcjonowania organizmu, jak na przykład niedobór dopaminy w prążkowiu, czy też mocznica,

Objawy zespołu niespokojnych nóg

Objawy choroby są niezwykle trudne do opisania, nawet dla samych cierpiących. Drętwienie, mrowienie, swędzenie, drganie, czy bardziej opisowo „mrówki biegające pod skórą”, „bąbelki w żyłach” – to tylko niektóre określenia na dolegliwości towarzyszące schorzeniu. Jakkolwiek trudne do nazwania, zawsze są dla chorych niezwykle uciążliwe. Cierpiący uskarżają się na częste budzenie się w nocy, w czasie którego zginają i prostują nogi, przewracają się z boku na bok lub nawet wstają z łóżka i chodzą. W ciągu dnia, w przypadku długiego pozostawania w jednej pozycji, chorzy wiercą się, machają nogami lub wykonują ruchy prostujące, podobne jak w nocy. Dolegliwości powodują, że niektórzy nie są w stanie przez dłuższy czas spokojnie siedzieć, tym samym uciążliwe jest przebywanie w kinie lub teatrze, oraz podróżowanie samochodem czy samolotem.

Zespół niespokojnych nóg – rozpoznanie

Naukowcy opracowali szereg kryteriów rozpoznania zespołu niespokojnych nóg, takich jak:

Kryteria podstawowe (konieczne do postawienia rozpoznania):

występowanie nieprzyjemnych wrażeń, głównie czuciowych (mrowienie, pieczenie) w obrębie kończyn dolnych,

przymus ruchu (co zmniejsza nieprzyjemne wrażenia),

narastanie objawów w spoczynku,

nasilanie się objawów w godzinach wieczornych i nocnych.

Kryteria dodatkowe (ułatwiające rozpoznanie):

zaburzenia snu,

okresowe ruchy kończyn,

przewlekły przebieg,

dodatni wywiad rodzinny

Zespół niespokojnych nóg – leczenie

Z racji tego, że nie ma jednorodnej przyczyny zespołu niespokojnych nóg trudno wypracować „uniwersalną” metodę leczenia zespołu niespokojnych nóg. Czasem ludzie próbują doraźnie łagodzić nieprzyjemne doznania w nogach, np. za pomocą masażów, zimnych okładów czy naprzemiennego polewania stóp raz zimną, a drugi raz ciepłą wodą. Sukces leczenia zespołu niespokojnych nóg zależy od właściwego postawienia diagnozy. Jeżeli zespół niespokojnych nóg ma charakter wtórny, to powinno leczyć się na początku chorobę pierwotną, która przyczyniła się do powstania zespołu niespokojnych nóg. W tym celu można uzupełniać niedobory żelaza, witaminy B12 albo walczyć z cukrzycą. W przypadku zespołu niespokojnych nóg lecznie polega zazwyczaj na łagodzeniu objawów. Wyrównuje się poziom dopaminy, podając choremu przed snem odpowiednie leki na zespół niespokojnych nóg – najczęściej te, które są prekursorami dopaminy i działają bezpośrednio na receptory dopaminowe. Farmakoterapia obejmuje czasem też na zespół niespokojnych nóg leki opioidowe albo benzodiazepiny. Do niefarmakologicznych sposobów leczenia zespołu niespokojnych nóg zalicza się odstawienie alkoholu i kawy, zmianę trybu życia, unikanie późnych posiłków oraz stosowanie ćwiczeń relaksacyjnych przed snem. Precyzyjna diagnoza zespołu niespokojnych nóg jest niezwykle ważna nie tylko z perspektywy skuteczności leczenia, ale też z faktu, że brak leczenia zespołu niespokojnych nóg w istotny sposób upośledza jakość życia chorego – przyczynia się do bezsenności, spadku koncentracji uwagi w ciągu dnia, małej efektowności w pracy, może zaburzać pożycie seksualne, powodować konflikty rodzinne i przyczyniać się do rozwoju zaburzeń depresyjnych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here