Bielactwo nabyte to choroba dotykająca skóry i pozbawiająca ją barwnika. Melanocyty, czyli komórki odpowiedzialne za zabarwienie skóry, giną lub nie funkcjonują poprawnie. Na skórze pojawiają się z tego powodu wyraźne plamy, jaśniejsze niż skóra wokół nich. Bielactwo nabyte jest nieuleczalne, chociaż można poprawiać wygląd skóry.
Bielactwo nabyte – czym jest
Bielactwo jest nabytą utratą melanocytów prowadzącą do powstania odbarwień. Dotyczy około 2% ludności i dotyka wszystkich ras. U 30% pacjentów z bielactwem występują zaburzenia ze strony gruczołu tarczowego. Skóra traci swój pierwotny kolor i zaczynają pojawiać się jaśniejsze plamy. Bielactwo nabyte zwykle dotyczy skóry jednak może pojawić się również w innych obszarach, w których znajduje się pigment (również włosy mogą tracić kolor). Ponadto u niektórych osób bielactwo może zaatakować kolor w obrębie jamy ustnej czy strukturę tęczówki/siatkówki. Bielactwo nabyte to dolegliwość, która nie stanowi zagrożenia życia lecz w dużym stopniu wpływa ma psychikę chorego.
Bielactwo nabyte – typy i rodzaje
Typy bielactwa nabytego:
1. bielactwo uogólnione (mieszane, zwykłe) – to najczęstszy typ bielactwa. Atakuje obydwie strony ciała, np. prawe i lewe kolano; prawą i lewą dłoń. Zazwyczaj w pierwszej kolejności pojawia się na palcach, nadgarstkach, rękach, w okolicy ust oraz oczu. Chory w początkowej fazie choroby w szybkim tempie traci pigment włosów, po czym dochodzi do chwilowego zatrzymania tego procesu (później na nowo dochodzi do utraty koloru). Depigmentacja w bielactwie uogólnionym zaczyna z czasem atakować coraz większe obszary skóry, aż staje się bardzo dobrze widoczna;
2. bielactwo segmentowe (ograniczone) – występuje tylko w jednym miejscu na ciele człowieka, np. na twarzy czy rękach. W połowie przypadków dochodzi do utraty koloru włosów, rzęs oraz brwi. Bielactwo segmentowe atakuje w młodym wieku, rozwija się przez rok, po czym się zatrzymuje.
Rodzaje bielactwa nabytego:
1. bielactwo uogólnione – charakteryzuje się depigmentacją zlokalizowaną na całym ciele, pojawia się w większości przypadków choroby;
2. bielactwo ograniczone w postaci skupionej – cechuje je jedna lub kilka plam, które zlokalizowane są na jednym lub kilku obszarach ciała;
3. bielactwo całkowite – cechuje je utrata większości pigmentu, jednak występuje niezwykle rzadko.
Bardzo rzadko dochodzi do odzyskania utraconego pigmentu. Depigmentacja może się rozwinąć, zatrzymać i w takiej postaci pozostawać przez wiele lat.
Jak rozpoznać bielactwo nabyte?
Charakterystyczny jest wygląd jasnych kremowo-mlecznych lub cielistych odbarwień. Na obwodzie plamy obecna jest charakterystyczna ciemniejsza obwódka. Tego typu odbarwienia mogą występować na skórze całego ciała. Zwykle mają układ symetryczny, rzadziej są pojedyncze lub segmentowe. Najczęściej występują w okolicy łokci, kolan, nadgarstków, grzbietów rąk, otworów naturalnych (ust, nosa, powiek), brodawek sutkowych, narządów moczowo-płciowych.
Bielactwo nabyte – przyczyny
Przyczyny choroby nie są dokładnie znane, jednak przypuszcza się, że może być ona efektem:
1. niesprawnie działających mechanizmów oksydacyjnych: produkty metabolizmu syntezy melaniny wywołują uszkodzenia barwnika skóry;
2. reakcji autoimmunologicznej: problemy w układzie immunologicznym wywołują uszkodzenie melanocytów. Są to np. niedokrwistość złośliwa czy łysienie plackowate;
3. zaburzeń funkcji układu nerwowego: zmiany mogą pojawić się po przeżyciu dużego stresu czy wstrząsu psychicznego;
4. urazów mechanicznych skóry: np. zadrapaniu
Warto wiedzieć, że osoby z chorą tarczycą, cukrzycą, niedokrwistością złośliwą, chorobą Addisona lub zaburzeniami układu odpornościowego są bardziej narażone na bielactwo nabyte.
Bielactwo nabyte – objawy i rodzaje
W chorobie tej występują na skórze białe plamy o wyraźnych, ciemnych, nieregularnych brzegach. Uwidaczniają się szczególnie latem, gdy zdrowa skóra się opala. Promienie słoneczne mogą też powodować rumień w obrębie zmiany. Wykwit bielaczy na skórze głowy owłosionej powoduje pojawienie się odbarwionego pasma włosów. Zmiany pojawiają się nagle lub stopniowo i nie są bolesne. Same plamy nie są szkodliwe, jednak szpecą i mogą być problemem dla chorych. Najczęściej dotykają skóry twarzy, dłoni, stóp, łokci, kolan. Objawy bielactwa pojawiają się około 10-20 roku życia.
Bielactwo nabyte dzieli się ze względu na rozmieszczenie plam pozbawionych barwnika:
1. ograniczone w formie skupionej – segmentowej (czyli po jednej stronie ciała) lub dotykające tylko błon śluzowych;
2. uogólnione w formie dotykającej twarzy i kończyn, bielactwo zwykłe (plamy rozmieszczają się symetrycznie na ciele), bielactwo mieszane;
3.całkowite, obejmujące ponad 80 proc. skóry.
Bielactwo nabyte – diagnostyka i leczenie
Aby potwierdzić diagnozę bielactwa nabytego, należy przeprowadzić kilka testów:
•dokładny wywiad lekarski, aby upewnić się, że nie istnieją inne objawy;
•test za pomocą lampy Wooda emitującej światło ultrafioletowe (skóra dotknięta bielactwem powinna „świecić” na biało),
•biopsja skóry,
•badanie krwi (aby stwierdzić, jaka jest przyczyna zmian).
Bielactwo nabyte jest bardzo trudne do leczenia, można jednak zminimalizować objawy i zamaskować plamy na skórze. We wczesnej fazie choroby można stosować:
•fototerapię,
•kortykosterydy miejscowe,
•kremy i maści immunosupresyjne
